पुणे : नवरात्र म्हणजे नऊ रात्रींचा समूह, ज्यामध्ये भक्त दुर्गा देवीच्या नऊ रूपांची आराधना करतात. शारदीय नवरात्रास प्रारंभ सोमवारपासून (दि. २२ सप्टेंबर) होत आहे, आणि पुण्यातील सर्व देवी मंदिरे उत्साहाने सजली आहेत. देवीच्या घटस्थापनेसाठी सर्वोत्तम मुहूर्त सकाळी ५ ते दुपारी १:३० वाजेपर्यंत आहे. या वेळेत पूजा केल्यास देवी प्रसन्न होतात, असे मानले जाते. संपूर्ण नऊ दिवस नऊ रात्री भक्त देवीची पूजा, मंत्रोच्चारण आणि स्तोत्र पठण करून नवरात्र उत्सव साजरा करतात. (navratri 2025 pune ghatasthapana muhurat puja rituals)
नवरात्र उत्सवाची पारंपरिक कथा दुर्गा देवी आणि महिषासुर यांच्यातील युद्धावर आधारित आहे. महिषासुर वरदानामुळे अजिंक्य होता, मात्र देवी दुर्गेने नऊ रात्रींच्या युद्धात त्याचा वध करून चांगल्याचा विजय मिळवला. नऊ रात्रींच्या युद्धात दुर्गा देवीच्या विविध रूपांची पूजा केली जाते, तर दहावा दिवस विजयादशमी म्हणून साजरा केला जातो.
उपवास आणि नियम
नवरात्रात अनेक भक्त उपवास ठेवतात. काही भक्त फळाहारी असतात, काही फक्त पाण्यावर व्रत करतात. या काळात काही भक्त चामड्याचे वस्त्र धारण करत नाहीत, चप्पल वापरत नाहीत किंवा गादीवर झोपत नाहीत. नवमी नंतर दशमी दिवशी घट विसर्जित करून व्रत पूर्ण केले जाते. ज्या भक्तांना संपूर्ण नऊ दिवसांचे व्रत शक्य नाही, ते प्रथम दिवस, अष्टमी आणि नवमीचे व्रत करतात.
- भक्तिमय उत्सव
नवरात्रात मंदिरांमध्ये भजन, आरती, गाजवे आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम आयोजित केले जातात. भक्त मन, वचन आणि कर्म या तिन्ही मार्गांनी देवीची पूजा करतात. हा उत्सव फक्त धार्मिक नसून संस्कृती, एकता आणि भक्तीचा महत्त्वाचा सण मानला जातो.
